आपत्कालीन औषध दिनानिमित्त डॉ. डी. वाय. पाटील हॉस्पिटलमध्ये आंतरराष्ट्रीय सहभागासह विशेष कार्यक्रम उत्साहात संपन्न

पिंपरी, (महाराष्ट्र ) पिंपरी येथील डॉ. डी. वाय. पाटील मेडिकल कॉलेज, हॉस्पिटल अँड रिसर्च सेंटर मध्ये आपत्कालीन औषध दिनानिमित्त विविध उपक्रमांचे आयोजन करण्यात आले होते. आपत्कालीन औषध विभागाने आयोजित केलेल्या या कार्यक्रमात अतिशय तणावपूर्ण परिस्थितीतही रुग्णांचा जीव वाचवण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या आपत्कालीन वैद्यकीय तज्ज्ञांची दखल घेण्यात आली. आंतरराष्ट्रीय तज्ज्ञांचे मार्गदर्शन, शैक्षणिक चर्चा, सिम्युलेशन उपक्रम आणि सांस्कृतिक सादरीकरणाचा समावेश असलेला हा परिपूर्ण कार्यक्रम सर्वांसाठी अविस्मरणीय ठरला.

या कार्यक्रमात आपत्कालीन औषध क्षेत्रातील जागतिक तज्ज्ञांनी आपले विविध अनुभव आणि दृष्टिकोन सर्वांना सांगितले. तज्ज्ञमंडळींमध्ये चॅपल हिल येथील नॉर्थ कॅरोलिना विद्यापीठातील प्राध्यापक आणि मानद अध्यक्ष आणि टिंटिनल्लीज इमर्जन्सी मेडिसिन: अ कॉम्प्रिहेन्सिव्ह स्टडी गाइडच्या मुख्य संपादक प्रोफेसर ज्युडिथ ई. टिंटिनल्ली यांच्यासह ह्युस्टनच्या एमडी अँडरसन कॅन्सर सेंटर येथील आपत्कालीन औषध विभागाचे प्राध्यापक आणि अध्यक्ष प्रो. कुमार अलगप्पन उपस्थित होते.

पुण्यातील दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयातील मुख्य अतिदक्षता विभाग तज्ज्ञ डॉ. प्रसाद राजहंस यांनी भारतातील अतिदक्षता विभागातील आरोग्यसेवा आणि आपत्कालीन औषध प्रणाली विकासातील आपले अनुभव सांगितले. त्याचबरोबर भारत एरोमेडिकल रिट्रीव्हल सर्व्हिसेसच्या संस्थापक आणि ऑस्ट्रेलियातील रिट्रीव्हल स्पेशालिस्ट डॉ. मेघना घनवट यांनी आपत्कालीन काळजीमध्ये एरोमेडिकल वाहतुकीचे महत्त्व अधोरेखित केले. इंग्लंडमधील नॉर्थ वेस्ट येथील हेल्थ एज्युकेशनमधील आपत्कालीन आणि अतिदक्षता औषध विभागातील उच्च विशेषज्ञ प्रशिक्षणार्थी डॉ. अनुकिरण रविचंद्रन समावेश यांनीही आपले अनुभव कथन केले. यासर्व तज्ज्ञांनी सिम्युलेशन आधारित प्रशिक्षण, जागतिक सर्वोत्तम पद्धती आणि आपत्कालीन वैद्यकीय सेवांच्या विकासाबाबत मोलाची माहिती दिली.

या कार्यक्रमाचे उद्घाटन *डॉ. डी. वाय. पाटील विद्यापीठीचे कुलगुरू डॉ. एन. जे. पवार, विद्यापीठाचे विश्वस्त आणि खजिनदार डॉ. यशराज पाटील, डॉ. डी. वाय. पाटील मेडिकल कॉलेज, हॉस्पिटल अँड रिसर्च सेंटरच्या अधिष्ठाता डॉ. रेखा आर्कोट* यांच्या हस्ते झाले. या वर्षी या दिनाची मुख्य संकल्पना आपत्कालीन काळात आपली काळजी घेण्याचा अभिमान ही असून, यातून आपत्कालीन काळातील धैर्य, जलद कृती, निर्णय आणि टीमवर्क प्रतिबिंबित होते. गेल्या दोन दशकांमध्ये भारतात या आपत्कालीन उपचार क्षेत्राला लक्षणीय लोकप्रियता मिळाली आहे. मोठ्या प्रमाणात अपरिचित क्षेत्र असल्याने, आपत्कालीन औषध आता पदव्युत्तर शिक्षण, समर्पित विभाग आणि वाढती जनजागृती यांच्या आधारे एक आवश्यक क्षेत्र म्हणून उदयास आले आहे.

कोविड-१९ साथीच्या आजाराने या परिवर्तनाला आणखी गती दिली आणि देशातील आपत्कालीन सुविधा राष्ट्रीय आरोग्यसेवेचा कणा बनली. अर्थात, या क्षेत्रात आणखीही काही आव्हाने आहेत. अनेक आपत्कालीन विभागांना मर्यादित कर्मचारी संख्या, संसाधनांची कमतरता आणि पायाभूत सुविधांमधील अंतर यासारख्या समस्यांना तोंड द्यावे लागत आहे. या अडथळ्यांना न जुमानता, देशभरातील व्यावसायिक ट्रॉमा सिस्टीम विकसित करणे, पॅरामेडिक्सना प्रशिक्षण देणे आणि कार्यक्षम आपत्कालीन काळजी मार्ग तयार करत असून, नवनवीन शोध घेत आहेत आणि पुढे जात आहेत.

आपत्कालीन औषधउपचार म्हणजे कौशल्याची मनाशी जोडणारा धागा असतो, असे उद्गगार यावेळी असे *डॉ. डी. वाय. पाटील विद्यापीठाच्या प्र-कुलपती डॉ. भाग्यश्री पाटील* यांनी काढले. त्या म्हणाल्या, “संकटाच्या वेळी, करुणा, काळजी आणि सहानुभूती यांनी खरोखरच फरक पडतो. धैर्य आणि दयाळूपणाने नेतृत्व करणारे व्यावसायिक घडवण्याचा आम्हाला अभिमान आहे.”

*डॉ. यशराज पाटील* म्हणाले, “आपत्कालीन औषध ही केवळ एक विशेष सेवा नाही, तर तो आधुनिक आरोग्यसेवेचा आधारस्तंभ आहे. एक संस्था म्हणून, आम्ही तज्ज्ञ व्यक्ती, तंत्रज्ञान आणि प्रशिक्षणात गुंतवणूक करण्यास वचनबद्ध आहोत, ज्यामुळे आपत्कालीन काळजी पथके जलद प्रतिसाद देण्यासाठी, जीव वाचवण्यासाठी आणि उत्कृष्टतेने नेतृत्व करण्यासाठी सक्षम होतात.”

*डॉ. डी. वाय. पाटील मेडिकल कॉलेज, हॉस्पिटल अँड रिसर्च सेंटरच्या अधिष्ठाता डॉ. रेखा आर्कोट* म्हणाल्या, “आपत्कालीन औषध हे एक कठीण काम आहे. यासाठी तीक्ष्ण विचारसरणी आणि निःस्वार्थ सेवेची आवश्यकता असते. हे तज्ज्ञ कोणत्याही संकटात बचावाची पहिली फळी असतात. डॉ. डी. वाय. पाटील मेडिकल कॉलेजमध्ये, आम्हाला त्यांना क्षमता आणि करुणेने नेतृत्व करण्याचे प्रशिक्षण देण्यात अभिमान वाटतो”

संस्थेतील आपत्कालीन औषध विभागाचे संचालक *डॉ. तामोरीश कोले* म्हणाले, “हा दिवस आपल्याला जीव वाचवण्यात आपत्कालीन काळजी पथकांच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेची आठवण करून देतो. जागतिक ज्ञान देवाणघेवाण, सिम्युलेशन-आधारित प्रशिक्षण आणि प्रणाली-चालित दृष्टिकोनाद्वारे देशातील आपत्कालीन उपचार सुविधांचा दर्जा उंचावण्याचे आमचे उद्दिष्ट आहे.”

आपत्कालीन औषध विभागाच्या प्रमुख आणि प्राध्यापक *डॉ. सरबरी स्वैका* म्हणाले, “आपत्कालीन औषध विभाग म्हणजे अनपेक्षित परिस्थितीसाठी तयार राहणे आणि क्लिनिकल अचूकता आणि सहानुभूतीने प्रतिसाद देणे. डीपीयूमध्ये, आम्ही अशा आरोग्यसेवा व्यावसायिकांना घडवण्यासाठी समर्पित आहोत जे केवळ जलद प्रतिसाद देत नाहीत तर तणावपूर्ण परिस्थितीत सहानुभूतीने नेतृत्वदेखील करतात.”

जग २०२५ मध्ये आपत्कालीन औषध दिन साजरा करत असताना, संस्थेने आपत्कालीन उपचार सुविधा मजबूत करण्यासाठी आणि भविष्यासाठी सर्वांत महत्त्वाच्या वेळी सेवा देण्याचा अभिमान बाळगणारे उत्तम तज्ज्ञ तयार करण्यासाठी आपल्या वचनबद्धतेचा पुनरुच्चार केला.